Yazar: Karapapak Türkleri
2026-03-25
KARAPAPAKLARIN GÖÇÜ
1828 de Kazak,Ağbaba bölgesinden gelen Karapapaklardan sonra Kars`taki ikinci Karapapak grubunu bugün Ermenistan`da kalan Akbaba nahiyesiyle, Gürcistan`ın Tiflis dolaylarından ve Kazak, Borçalı bölgelerinden 1921`de gelenler teşkil etmektedir. Bunlar geliş bölgelerine göre ""Ağbaba Karapapakları" ve "Gürcistan Karapapakları", Akbaba nahiyesinin Ördekli, Hamasa(Amasya), Balıklı, Göllü, Sınık ve Qarabulak köylerinden gelmişlerdir."Gürcistan Karapapakları"; Borçalı`daki Aran Arıklısı, Orzuman, Karayazı ve Kepenekci Kazak bölgesindeki Soğukbulak, Karayazı;Tiflis civarındaki Davras, Bezekli, Yırgançak, Kamerli, Ağalık, Ahılkelek bölgesindeki Hosbiya, Göye ve Lebis köylerinden gelmedirler.Ayin yaparken Seyit Hazma Nigari`nin şiirlerini okuyarak bir teneke parçası çaldıklarından dolayı "Teneke çalanlar" diye adlandırılan Karapapakları zümresi de Başgedikler bucağının Duraklı köyü (Peldirvan) Susuz ilçesi porsuklu köylerinde otururlar Kars İline gelen en eski Terekemeler; Bugün daha çok "Karapapak" diye adlandırılan "Çıldır Karapapakları-Terekemeleri"dir. Bunlar Kuzey Azerbaycan`daki Kazak şemseddin Hanlığına bağlı Borçalı ve Kazak bölgelerinde yaşarken 1828 TÜRKMENÇAY MUAHEDESİ’nde buraların resmen Ruslara geçmesi üzerine yurtlarını bırakarak Kars`a geldiler. Çıldır ve Ardahan köylerine yerleştiler. Bir kısmı İran`a göçtüler. Birçoğu ise bugün hala Kazak bölgesindeki Gazah, Tovuz ve Ağsdafa rayonlarında yaşamaktadırlar. İran`a gidenler Sunduz eyaleti’nde yerleşerek "SULDUZ KARAPAPAKLARI" adını aldılar. Abas Mirza Kaçar tarafından 800 ev olarak, Güney İran`a göçürülen Sulduz Karapapakları Mes`ud Kayhan`ın "Çoğrafya-yı Mufassal-ı İran" adlı eserinde Savukbulağ tümeninde 3.000 ev olarak zikredilir. Bugün 20.000 (25 yıl önce) kadar olmaları gereken bu "SULDUZ KARAPAPAKLARI; Terkyavyun, Saray, Arpalı, Canahmetli, Çaharlı ve ULAŞLI boylarına ayrılarak aşiret hayatlarını devam ettirmektedir. 93 HARBİ’nden sonra Eleşkirt ve Ağrı bölgesine göç eden Karapapakların büyük bir bölümü sonradan İran Azerbaycanı`na ve Ürmiye gölü güneyine SULDUZ bölgesine geçmişlerdir.